Konuşma sesi bozukluğu tanısının konması için,

• Konuşma sesi bozukluğu, konuşmanın anlaşılabilirliğini bozan ya da iletilerin sözel olarak aktarılmasını engelleyen, konuşmada kullanılan sesleri çıkarmada süregiden bir güçlük olması durumudur.
• Konuşma sesi bozukluğu, etkin iletişimde kısıtlılıklara neden olarak toplumsal katılımı, okul hayatını tek tek ya da bir arada engelleyebilir. Belirtiler, erken gelişim evresinde başlar.
• Konuşma sesi bozukluğunda bu güçlükler, serebral palsi, yarık damak, işitme ya da duyma yitimi gibi doğuştan gelen ya da sonradan oluşan, çarpmayla beyin yaralanmasına ya da başka genel bir sağlık durumuna ya da nörolojiyi ilgilendiren bir duruma bağlanmamaktadır.
• Tüm bunların yanında konuşma sesi bozuklukları yarık damak dudak, işitme kaybı, kraniyofasiyal ya da dental anomalilere bağlı olarak da görülebilmektedir.

İletişim bozuklukları arasında en sık gözlenen bozuklardan biri, konuşma sesi bozukluklarıdır. Çocuklarda görülme sıklığı okul öncesi dönem için her yüz çocuğun 10-15’inde iken okul çağı çocuklarda %6’lara inmektedir. Konuşma sesi bozukluğunun çoğunluğunu erkekler oluşturmaktadır.  Bozukluğunun ortaya çıkması ve kendiliğinden iyileşmemesine neden olan faktörler cinsiyet, motor becerilerin gelişimi, konuşma seslerine algı, dil öncesi seslemelerin gelişimi (örneğin; babıldamalar, ba-ba,de-de hece tekrarları), annenin eğitim seviyesi, sosyo-kültürel çevre, bilişsel beceriler, ailede dil ve konuşma bozukluklarına yatkınlık ve nörobiyolojik faktörler yer almaktadır. Belirtilen bu faktörlerin hangisinin ne kadar etkilediği ise kesin olarak bilinmemektedir.

Dilin fonolojik becerileri, ana dilde tüm konuşma seslerinin doğru çıkarılmasındaki kademeli bir süreçtir. Normal fonolojik gelişim, çocuğun büyümesi ile eksiksiz hale gelir. 5-6 yaşlarında yetişkin bir konuşmasına benzer olarak tüm sesleri doğru yerlerinde ve doğru şekilde seslenebilir olmalarıdır. Normal olmayan fonolojik gelişimde ise genellikle ünsüz ya da ünsüz öbeklerinin üretilmemektedir.

Konuşma sesi bozukluğu olan çocuk yaşına ve gelişim dönemine uygun konuşma anlaşılırlığına sahip değildir. Ayrıca, bozukluk konuşmanın vurgu ve tonlamasını da olumsuz etkilemektedir. Konuşma sesi bozukluklarında hedef ses çıkartabildiği herhangi bir sesle yer değiştirmektedir. Bir örnek olarak,  ‘’kapıya bak’’ yerine ‘’tapıya bat’’  diyen bir çocukta /k/ sesi önleştirilerek /t/ sesi olarak sesletilmiştir. Bu durum, konuşmanın ilk dönemleri olan 20-24 aylar için sorun olarak kabul edilmez. Fakat, 4-5 yaşlarında olan bir çocuğun karmaşıklaşan dil yapılarında, bazı seslerin eksik ya da hatalı çıkması ile konuşma anlaşılmaz bir hale gelmektedir.

Amerikan Konuşma Dili İşitme Derneği “erken fonolojik bozukluklar ile okuma, yazma, heceleme ve matematiksel yetenekler arasında ilişki olduğunu” desteklemektedir. Yani, konuşma seslerini üretmede yaşanan güçlükler çocuğun hem akademik becerilerini hem de iletişim becerilerini olumsuz etkiyebilir. Bu çocuklar anlaşılmadığının farkında olduklarında etkileşime girmekten, eğitim ortamlarında söz almaktan kaçınabilirler ve kaçınma yetişkinlik dönemlerine kadar etkilerini gösterebilir.

Çocukların yaşadığı ve yaşayabileceği zorlukların farkında olan ebeveynler uzman dil konuşma terapistlerine erken dönemlerde başvurmalılardır. Değerlendirme sonrasında hangi seslerin hangi konumlarda üretilmesinde güçlük varsa belirlenerek, çocuğa uygun terapi oturumları düzenlenecektir. Terapistin, ebeveyni bilgilendirmesiyle evde yapılacak çalışmalarla çocuk hedef sesi doğru şekilde sosyal hayatında kullanmaya başlayacaktır.